۶ دقیقه
بیماری مننژیت

آشنایی با بیماری مننژیت

آنچه می خوانید...

مننژیت التهاب مایع و غشاء (مننژ) اطراف مغز و نخاع است. تورم ناشی از مننژیت معمولاً علائم و نشانه هایی مانند سردرد، تب و سفتی گردن را ایجاد می کند. بیشتر موارد مننژیت ناشی از عفونت ویروسی است، اما عفونت های باکتریایی، انگلی و قارچی علل دیگر بروز این عارضه هستند. در برخی از افراد، مننژیت بدون نیاز به درمان در عرض چند هفته خود به خود بهبود می یابد. اما در برخی افراد دیگر این عارضه می تواند تهدید کننده زندگی باشد و نیاز به درمان اضطراری آنتی بیوتیکی برای درمان آن دارند. اگر مشکوک به مننژیت هستید، فوراً به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرده و به دنبال درمان آن باشید. درمان زود هنگام مننژیت باکتریایی می تواند از عوارض جدی و خطرناک آن جلوگیری کند.

مننژیت چیست ؟

مننژیت که با نام سرسام یا آماس سرشناخته می‌شود ، بیماری التهاب پرده‌های محافظتی مغز است. پرده‌های محافظتی که مغز و نخاع را پوشانده‌اند مننژ نام دارند. در واقع مننژ غشایی است که در حد فاصل مغز و استخوان جمجه یا نخاع و ستون مهره‌ها قرار دارد.

علل مننژیت

شایع ترین علل مننژیت عفونت های ویروسی و باکتریایی هستند. علل دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد: سرطان، قارچ، واکنش های ناشی از دارو. برخی از مننژیت های ویروسی و باکتریایی مسری هستند که آنها می توانند از طریق سرفه، عطسه یا تماس نزدیک منتقل شوند.

به طور کلی می توان گفت که هر نوع مننژیت علت متفاوتی دارد، اما هر کدام در نهایت به یک شکل عمل می‌کنند: یک باکتری، قارچ، ویروس یا انگل در بدن پخش می‌شود (از طریق جریان خون و یا پایانه‌های عصبی)، تا زمانی که به مغز یا نخاع برسد و در آنجا، در پوشش یا مایعات اطراف این قسمت های حیاتی بدن شروع به تبدیل شدن به یک عفونت پیشرفته می کند. مننژیت غیر عفونی نتیجه یک آسیب فیزیکی یا شرایط دیگری است.

علائم مننژیت چیست؟

علائم مننژیت ویروسی و باکتریایی می تواند در ابتدا مشابه باشد. با این حال، علائم مننژیت باکتریایی معمولاً شدیدتر هستند. بروز علائم بسته به سن هرکس متفاوت است.

علائم مننژیت ویروسی

مننژیت ویروسی در نوزادان ممکن است باعث بروز موارد زیر شود:

کاهش اشتها، تحریک پذیری، استفراغ، اسهال، راش (ضایعه پوستی)، علائم تنفسی

در بزرگسالان، مننژیت ویروسی ممکن است باعث بروز موارد زیر شود:

سردرد، تب، گرفتگی گردن، تشنج، حساسیت به نور، خواب آلودگی، بی حالی، تهوع و استفراغ، کاهش اشتها، تغییر وضعیت ذهنی و سطح آگاهی پایین.

علائم مننژیت باکتریایی

علائم مننژیت باکتریایی به طور ناگهانی ایجاد می شود و شامل موارد زیر باشند:

تغییر وضعیت ذهنی و سطح آگاهی پایین، حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور، تحریک پذیری، سر درد، تب، لرز، گرفتگی گردن، خواب آلودگی و بی حالی. مننژیت باکتریایی و ویروسی می توانند کشنده باشند. هیچ راه دقیقی برای تشخیص مننژیت باکتریایی یا ویروسی وجود ندارد. پزشک بایستی آزمایشاتی را انجام دهد تا مشخص کند به کدام نوع از مننژیت مبتلا شده اید. در صورت بروز هر یک از علائم گفته شده به پزشک مراجعه کنید.

علائم مننژیت قارچی

علائم مننژیت قارچی شبیه انواع دیگر این عفونت است. این علائم عبارتند از:

حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور، سفتی گردن، تب، سردرد.

علائم مننژیت مزمن

زمانی که علائم شما بیش از ۴ هفته طول بکشد، مننژیت مزمن تشخیص داده می شود. علائم مننژیت مزمن مشابه سایر اشکال مننژیت حاد است، اما گاهی اوقات می تواند به صورت تدریجی ایجاد شود.

بثورات جلدی نشانه جدی بیماری مننژیت

یکی از نشانه ‌هایی که نشان دهنده‌ی بروز یکی از علل باکتریایی مننژیت، نایسریا مننژیتیدیس(یا مننگوکوک، باکتری عامل مننژیت)، در جریان خون  می باشد، ظهور بثورات کمرنگ روی پوست شخص است. باکتری‌ های ناشی از عفونت مننژیت مننگوکوکی در خون تکثیر پیدا کرده و سلول‌های اطراف مویرگ‌ ها را هدف قرار می‌دهند. آسیب به این سلول ها منجر به آسیب مویرگی و نشت خفیف خون می شود. این عارضه به صورت بثورات کم رنگ صورتی، قرمز یا بنفش ظاهر می شود. بثورات جلدی ممکن است شبیه به نقاط کوچک باشند و به راحتی به جای کبودی اشتباه گرفته می شوند. با بدتر شدن و گسترش عفونت، بثورات می تواند آشکارتر شود. لکه ها تیره تر و بزرگتر می شوند. افرادی که پوست تیره‌تری دارند ممکن است به سختی بثورات مننژیت را ببینند. نواحی روشن‌تر پوست، مانند کف دست‌ها و داخل دهان، ممکن است علائم راش را راحت‌تر نشان دهند.

آیا واکسنی برای التهاب پرده مغز یا مننژیت وجود دارد؟

بله، واکسنی برای چندین نوع مننژیت باکتریایی وجود دارد. مننژیت مننگوکوکی که توسط نایسریا مننژیتیدیس ایجاد می شود، یکی از انواع مننژیت است که برای آن واکسن وجود دارد. در حالی که مننژیت ویروسی شایع تر است، مننژیت باکتریایی اگر به سرعت تشخیص داده و درمان نشود، می تواند خطرناک تر باشد. به همین دلیل، واکسن مننژیت برای علل باکتریایی هستند. عوارض جانبی واکسن مننژیت عبارتند از:

  • درد، قرمزی و سوزش در محل تزریق
  • تب خفیف برای یک یا دو روز پس از تزریق
  • لرز
  • سردرد
  • درد مفاصل
  • خستگی

این عوارض بایستی پس از گذشت ۳ تا ۷ روز از بین برود.

مننژیت چگونه درمان می شود ؟

درمان شما بر اساس علت مننژیت تعیین می شود.

مننژیت باکتریایی نیاز به بستری شدن فوری در بیمارستان دارد. تشخیص و درمان به موقع از آسیب مغزی و مرگ جلوگیری می کند. مننژیت باکتریایی با آنتی بیوتیک های داخل وریدی و استروئیدها درمان می شود. هیچ آنتی بیوتیک خاصی برای مننژیت باکتریایی وجود ندارد. بستگی به باکتری های درگیر دارد.

مننژیت قارچی با داروهای ضد قارچ درمان می شود. مننژیت انگلی ممکن است فقط شامل درمان علائم یا تلاش برای درمان مستقیم عفونت باشد. مننژیت ویروسی ممکن است خود به خود برطرف شود، اما برخی از علل مننژیت ویروسی با داروهای ضد ویروسی داخل وریدی درمان می شوند.

مننژیت مزمن ابتدا با درمان علت زمینه ای مانند عفونت قارچی یا یک مشکل خود ایمنی مانند روماتیسم مفصلی درمان می شود.

درمان مننژیت در کودکان

مننژیت در کودکان با افزایش سن و رسیدن به سنین دبیرستان و دانشگاه بیشتر شایع می شود. علائم مننژیت ویروسی و باکتریایی در کودکان مشابه علائم در بزرگسالان است. این علائم عبارتند از:

  • تب ناگهانی
  • بدن درد و گردن درد
  • حالت تهوع
  • استفراغ
  • خستگی

درمان مننژیت در بزرگسالان

خطر ابتلا به چندین نوع مننژیت پس از بزرگسالی کاهش می یابد. این مساله تا حد زیادی به دلیل تغییر شرایط است. مدارس و دانشگاه ها بهترین مکان برای انتقال مننژیت هستند. هنگامی که یک جوان از این شرایط خارج می شود، احتمال عفونت کاهش می یابد.

با این حال، افراد مسن‌تری که با بیماری‌های زمینه‌ای یا شرایط سلامتی که سیستم ایمنی را تضعیف می‌کنند، زندگی می‌کنند، می‌توانند در معرض خطر بیشتری قرار بگیرند – به‌ویژه افراد مسن‌تری که در آسایشگاه های خانه سالمندان زندگی می‌کنند، چرا که عفونت‌ها می‌توانند به سرعت گسترش پیدا کنند.

نتیجه گیری

مننژیت التهاب مایع و غشای اطراف مغز و نخاع است. مننژیت زمانی رخ می دهد که مایع اطراف این غشاها عفونی شود. انواع مختلفی از مننژیت وجود دارد، از جمله مننژیت ویروسی، باکتریایی و قارچی. مننژیت در صورت عدم درمان سریع می تواند بسیار خطرناک باشد و باعث مرگ شود. نکته مثبت این است که واکسن‌ها، عمدتاً برای مننژیت باکتریایی، برای نوجوانان و جوانان و همچنین افرادی که ممکن است در معرض خطر بالاتر ابتلا به این بیماری باشد، در دسترس است.

دکتر قمی فر

دکتر احمد قمی فر متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات هستند و در زمینه الکتروفیزیولوژی بالینی ( نوار عصب و عضله، نوار مغز و نوار چشم ) دارای تخصص می باشند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *