فیبرومیالژیا در واقع یک بیماری شایع اسکلتی عضلانی است که از عضلات و سیستم اعصاب مرکزی نشات می گیرد. این بیماری در بانوان ۲۰ تا ۵۰ ساله شایع است. فیبرومیالژیا ممکن است در ۲۰ تا ۳۰ درصد بیمارانی که از روماتیسم مفصلی و لوپوس اریتماتوی سیستمیک دارند، دیده شود. تشخیص و درمان این بیماری توسط متخصص مغزو اعصاب انجام میگیرد. در این مقاله همراه ما باشید تا شما را با این بیماری مزمن آشنا سازیم.
فیبرومیالژیا چیست ؟
بیماری فیبرومیالژیا اختلالی است که باعث ایجاد درد پراکنده در سراسر بدن می شود این بیماری مشکلات دیگری از قبیل مشکلات خواب، خستگی و مشکلات خلقی را نیز برای فرد ایجاد می کند. افراد مبتلا به فیبرومیالژیا به دلیل پردازش غیرطبیعی درد در مغز، معمولا نسبت به افراد دیگر به درد حساستر هستند.
علائم بیماری فیبرومیالژیا
درد عضلانی همراه با خستگی و مشکلات خواب علائم اصلی فیبرومیالژیا می باشد. علائم فیبرومیالژیا در افراد مختلف، متفاوت است.علائم این بیماری شامل موارد زیر می شود:
- اضطراب
- افسردگی
- مشکلات گوارشی شامل اسهال و یبوست
- درد صورت و فک (اختلال تمپروماندیبولار)
- سردرد یا میگرن
- مشکلات حافظه
- گز گز یا بی حسی دست و پا
- سندروم پای بی قرار
- حساسیت به گرما و سرما
- خستگی
- سفتی و درد فک
علل ایجاد کننده فیبرومیالژیا
به صورت کلی میتوان سیستم عصبی مرکزی و غیرارادی، هورمونها، انتقال دهندههای عصبی، دستگاه ایمنی، محرکهای خارجی و جنبههای روانی را از علل بروز این بیماری دانست.
- دستگاه عصبی مرکزی: میزان حساسیت این دستگاه، تعیین کنندهی میزان درک ما از درد و شدت آن است. برای این منظور، نارسایی دستگاه عصبی مرکزی میتواند منجر به فیبرومیالژیا شود.
- انتقال دهندههای عصبی: مولکولهایی هستند که پیامهای شیمیایی را بین سلولهای عصبی منتقل میکنند. تغییرات در میزان انتقالدهندههای عصبی میتواند منجر به بروز این عارضه شود.
- هورمونها: انتقالدهنده هایی هستند که در جریان خون رها میشوند تا پیامها را بین بخشهای مختلف بدن ما انتقال دهند. اختلالات هورمونی در بیماران مبتلا به سندرم فیبرومیالژیا زیاد است.
- اختلالات خواب: به کاهش کیفیت خواب گفته میشود که شامل کاهش زمان خواب، عمق خواب و بیدار شدنهای متوالی میباشد. افراد مبتلا به فیبرومیالژیا معمولاً از مشکلات خواب شکایت دارند.
- عوامل ژنتیکی: این عوامل در بروز سندرم فیبرومیالژیا نقش دارند.
- جنبههای روانی: اختلالات روانی در میان افرادی که درگیر فیبرومیالژیا هستند در مقایسه با بیمارانی که از دیگر بیماریهای روماتولوژیک شکایت دارند، بیشتر است.
تشخیص فیبرومیالژیا چگونه است ؟
برای تشخیص فیبرومیالژیا آزمایش خاصی وجود ندارد و نمیتوان در آزمایش خون یا عکس رادیولوژی چیزی را تشخیص داد و یا رد کرد.
پزشک متخصص مغز و اعصاب برای رسیدن به تشخیص درست، علائم بیمار را بررسی می کند.
یکی از مهم ترین علائمی که برای تشخیص فیبرومیالژیا وجود دارد، درد در نقاط پراکنده بدن برای مدت بیش از سه ماه است. این نقاط پراکنده باید در هر دو طرف بدن گزارش شوند. به طور معمول، درد فقط در یک سمت بدن یا فقط در بالا یا فقط در پایین کمر وجود ندارد. علائم بیماری فیبرومیالژیا برخی مواقع بهبود مییابند، اما پس از مدتی دوباره ظاهر میشوند.
در صورت وجود همزمان هر سه مورد زیر، میتواند تشخیص فیبرومیالژیا را تا حدود زیادی قطعی کند:
- درد در نقاط متعدد و پراکنده بدن، برای مدت بیشتر از سه ماه
- وجود سایر علائم مانند خستگی، بیحالی (حتی در لحظه بیدار شدن از خواب) و دشوار بودن تفکر
- عدم یافتن هیچ مشکل یا بیماری دیگری که این علائم را توجیه کند.
درمان بیماری فیبرومیالژیا یا درد مزمن عضلات
برای درد مزمن عضلات یا فیبرومیالژیا درمان قطعی وجود ندارد و برای کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگیموارد زیر توصیه می شود:
- داروها
- درمان های خود مراقبتی
- تغییر سبک زندگی
داروها میتوانند دردناشی از این بیماری را تسکین دهند و به خواب بهتر کمک کنند. فیزیوتراپی و کاردرمانی نیز می توانند استرس بدن شما را کاهش دهند. ورزش و تکنیکهای کاهش استرس میتواند به شما کمک کند هم از نظر روحی و هم از نظر جسمی احساس بهتری داشته باشید
درمان با دارو
درمان دارویی شامل موارد زیر می باشد:
مسکنها
مسکنهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن (ادویل) یا استامینوفن (تیلنول) میتوانند به کاهش درد خفیف کمک کنند. مواد مخدر، مانند ترامادول (اولترام)، که یک ماده افیونی است، قبلا برای تسکین درد تجویز میشد؛ اما تحقیقات نشان داده است که آنها موثر نیستند. همچنین، دوز مواد مخدر معمولاً به سرعت افزایش مییابد، که میتواند برای کسانی که این داروها را تجویز میکنند، خطری ایجاد کند.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی مانند دولوکستین (Cymbalta) و میلناسیپران HCL (Savella) گاهی اوقات برای درمان درد و خستگی ناشی از فیبرومیالژیا استفاده میشوند. این داروها همچنین ممکن است به بهبود کیفیت خواب و ایجاد تعادل مجدد در انتقال دهندههای عصبی کمک کنند.
داروهای ضد تشنج
گاباپنتین (Neurontin) برای درمان صرع طراحی شده است، اما ممکن است به کاهش علائم در افراد مبتلا به فیبرومیالژیا نیز کمک کند. پرگابالین (Lyrica)، یکی دیگر از داروهای ضد تشنج، اولین دارویی بود که توسط FDA برای فیبرومیالژیا تایید شد. سلولهای عصبی را از ارسال سیگنال های درد مسدود میکند. برخی از داروهایی که توسط FDA برای درمان بیماری فیبرومیالژیا تایید نشدهاند.
تزریق کورتون
تزریق کورتیزون زمانی که درد بسیار شدید بوده و با اسپاسم عضلانی همراه باشد می تواند موثر واقع شود.
ماساژ دادن
ماساژ باعث افزایش و تأمین خون به ماهیچهها و همچنین تسکین اسپاسمهای عضلات می شود. بافتهای هدف میتواند شامل عضلات، تاندونها، رباطها، نیام، پوست، مفاصل و بافتهای ارتباطی باشند. ماساژ میتواند با دستها، انگشتان، آرنج، بازو، ساعد و پاها انجام شود و در بهبود علائم این بیماری موثر باشد.
تغییر سبک زندگی
- استراحت و بهبود وضعیت خواب
- داشتن رژیم غذایی سرشار از فیبروامگا ۳
- انجام ورزش های هوازی سبک و منظم مانند پیاده روی ،استخر،یوگا ،دوچرخه سواری
- دوری از استرس و اضطراب
پیشگیری از فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیابیماری می باشد که ژنتیک هم در بروز آن نقش دارد. به همین دلیل، روش قطعی برای پیشگیری از ابتلا به فیبرومیوزیت وجود ندارد. با این حال، در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم، مانند داشتن خواب کافی، خوردن غذاهای سالم، و ورزش منظم که پیش تر به ان اشاره شد می تواند در پیشگیری ازاین عارضه موثر باشد.