آیا سندرم تونل کارپال را می شناسید؟ آیا در انگشتان خود حس گزگز و مور مور را تجربه کرده اید؟ آیا شما در شغل یا در کار های روزانه ی خود استفاده ی زیادی از دست خود می کنید؟ ما در این مقاله سعی داریم شما را با عارضه سندرم تونل کارپال آشنا کنیم.
همراه ما باشید.
تونل کارپال چیست
تونل کارپال ساختاری در مچ دست است که از کنار هم قرار گرفتن استخوان‌های مچ دست (کارپال) و رباط عرضی مچ دست به وجود آمده و عصب مدیان و تاندون‌های فلکسور در آن قرار می‌گیرند. این عصب و تاندون‌ها، از ساعد دست به تونل کارپال وارد شده و با عبور از آن به کف دست می‌رسند.
سندرم تونل کارپال چیست
سندرم تونل کارپال یا CTS یکی از شایع‌ترین انواع نوروپاتی، به دام افتادن عصب می‌باشد که در اثر فشردگی و یا گیر افتادن عصب میانی در داخل تونل کارپال ایجاد می‌شود.
تونل کارپ نوعی ساختار استخوانی فیبری است که از استخوان‌های مچ و لیگامان یا رباط‌های عرضی ساخته شده است. این ساختار همانند نامی که دارد، مانند تونلی است که اجزایی از درون آن عبور می‌کند و از ساعد وارد دست می‌شود.
این سندروم به سندروم تایپیست‌ها نیز معروف است، زیرا در این افراد شیوع زیادی دارد. عصب میانی که در ناحیه مچ دست قرار دارد، از زیر بافت همبند مچ دست لیگامان عرضی مچ یا فلکسور رتینا کولوم و از روی استخوان‌های مچ عبور می‌کنند.
اگر به هر دلیلی این فضا دچار تنگی شود، به این عصب فشار وارد شده و اختلالات حسی و حرکتی در انگشتان دست بروز می‌کند که به این بیماری سندروم کارپال تونل گفته می‌شود.
علائم سندرم تونل کارپال
شایع‌ترین علائم سندرم تونل کارپال عبارتند از بی‌حسی، مورمور شدن و ضعف تاندون‌ها. تونل کارپال از یکی از عصب‌های مهمی که وارد دست (یعنی پایین‌تر از مفصل مچ دست) می‌شود محافظت می‌کند. سندرم تونل کارپال هنگامی رخ می‌دهد که این عصب بین استخوان‌ها گیر کرده یا فشرده می‌شود.
تاندون‌های موجود در تونل کارپال در غلافی به نام سینوویوم قرار دارند. تورم سینوویوم، علاوه بر وارد آوردن فشار به تاندون‌های فلکسور، که باعث محدودیت حرکت دست می‌شود، به عصب مدیان نیز فشار آورده و منجر به درد، مور مور شدن و بی‌حسی مچ دست می‌شود.
علل بروز سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال معمولاً در زنان بیش از مردان بروز می کند و در سالخوردگان نیز شایع‌تر از افراد جوان‌تر است. سندرم تونل کارپال می‌تواند به دلایل زیر به وجود آید که عبارتند از:
- اندازه تونل کارپال: برخی افراد تونل کارپال کوچکتری نسبت به سایرین دارند. این در حالی است که هر چه تونل کارپال کوچکتر باشد احتمال تأثیرگذاری ورم بافت‌ها بر عصب مدیان بیشتر است.
- استفاده بیش از حد یا انجام مکرر حرکات تکراری دست و مچ دست: برای مثال، تایپ با کیبورد رایانه، انجام مکرر حرکات تکراری در خطوط مونتاژ و مشاغلی که مستلزم گرفتن محکم اجسام با دست یا انجام فعالیت‌های حرکتی ظریف هستند.
- عارضه‌های التهابی مانند آرتروز و روماتیسم مفصلی نیز می‌توانند در بروز سندرم تونل کارپال نقش داشته باشند.
برخی از عوامل تشدید کننده سندرم تونل کارپال عبارتند از:
- دیابت
- بدعملکردی تیروئید
- تجمع آب در بدن در دوران بارداری یا یائسگی
- فشار خون بالا
- شکستگی یا ضربه به مچ دست
چه کسانی بیشتر در معرض این عارضه هستند
این افراد بیشتر در معرض این بیماری هستند:
- خانم‌های خانه دار میانسال
- کاربران کامپیوتر و تایپیست ها
- نجاران
- تصویرگران
- کارگردان
- قصابها
- مکانیک‌های خودرو
- رانندگان ماشین‌های سنگین
- قایق‌رانانی که فشار زیادی را روی ناحیه مچ دست و انگشتان دست متحمل می‌شوند.
انواع سندرم تونل کارپال
این عارضه از لحاظ شدت به سه دسته تقسیم می شود :
- سی تی اس خفیف
در سی تی اس خفیف این حالت علائم گاهی ظاهر و گاهی هم احساس نمی‌شوند. همچنین حس لامسه هم رو به کاهش می‌رود.
- سی تی اس متوسط
در سندرم تونل کارپال متوسط علائم اکثرا حضور دارند و عضلات شست ضعیف می شوند.
- سی تی اس شدید
در سندرم تونل کارپال شدید علائم همیشه حضور دارند، حس لامسه کاهش یافته و عضلات شست به نظر لاغرتر شده‌اند.
تشخیص سندرم تونل کارپال
برای تشخیص این بیماری در ابتدا پزشک متخصص مغز و اعصاب با ارزیابی تاریخچه و سابقه بیماری شما، ارزیابی فیزیکی و و انجام تست نوار عصب و عضله به تشخیص سندروم تونل کارپال می پردازد.
پزشک در ارزیابی فیزیکی در واقع به بررسی مچ دست، آرنج، شانه و گردن شما می پردازد و هر علت دیگری از فشردگی عصب را بررسی می کند. همچنین مچ دست شما را به خوبی بررسی می کند تا هرگونه علامتی از التهاب، دفورمیتی یا بدشکلی و… را ارزیابی کند. پس از انجام نوار عصب و عضله وجود بیماری و شدت آن مشخص می گردد و درمان بر اساس آن صورت می گیرد .
درمان سندروم تونل کارپال
در ابتدا لازم است بعد از بروز علائم اولیه برای درمان به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
برخی از افرادی که علائم خفیف سندرم تونل کارپال دارند، با ایجاد وقفه‌های بیشتر در زمان کار برای استراحت دادن به دست، اجتناب از انجام فعالیت‌های تشدید کننده‌ی علائم و کمپرس آب سرد برای کاهش تورم گاه و بی‌گاه درمان می شوندو
اگر در این افراد این روش‌ها ظرف چند هفته باعث تسکین درد بیمار نشود، به گزینه‌های درمانی بیشتری مانند آتل‌بندی مچ، مصرف دارو و جراحی روی آورده می‌شود. آتل‌بندی و دیگر درمان‌های محافظه‌کارانه به احتمال زیاد سودمند خواهند بود.
در حالت کلی درمان این عارضه به دو دسته درمان غیر جراحی و درمان جراحی تقسیم بندی می شود :
درمان غیر جراحی :
این عارضه صورت تشخیص زودهنگام با روش‌های غیرجراحی درمان می‌شود. شماری از این درمان ها عبارت‌اند از:
فیزیوتراپی :
این روش درمان کارآمد برای بیمارانی محسوب می‌شود که علائم‌شان در بازه ملایم تا متوسط قرار دارد.
آتل بندی مچ دست :
استفاده از آتلی که مچ را هنگام خوابیدن بی‌حرکت نگه می‌دارد به تسکین علائم شبانه‌ی گزگز کردن و کرختی کمک می‌کند. آتل‌بندی شبانه گزینه‌ی درمانی مناسبی برای زنان باردار مبتلا به سندرم تونل کارپال به شمار می‌رود.
مصرف دارو های غیر استروئیدی ضد التهابی:
این دسته از داروها برای تسکین موقت درد ناشی از این سندرم مصرف می‌شوند.
مصرف کورتیکو استروئیدها :
در مواردی پزشک تزریق دارو های کورتیکواستروئیدی نظیر کورتیزون را برای تسکین درد درون تونل کارپال توصیه می کند.کورتیکواستروئیدها با کاهش التهاب و تورم، فشار روی عصب میانی را از بین می‌برند..
درمان با جراحی :
چنانچه علائم این عارضه شدید باشند و یا پس از امتحان درمان های غیرجراحی همچنان پابرجا باشند، جراحی مناسب‌ترین گزینه‌ی درمانی خواهد بود. در جراحی تونل کارپال برای کاهش فشار روی عصب مدیان، لیگامان (رباط) وارد کننده‌ی فشار بر عصب را قطع می‌کنند.
