بهتر است بدانیم که بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی ، مدتی پس از ایستادن یا راه رفتن دچار درد شدید و افزایش یابنده در ناحیه باسن ، ران و عضلات ساق پا در یک طرف یا دو طرف می شوند. تنگی کانال نخاعی می تواند منتشر باشد و افراد را به مشکلات بزرگی مبتلا سازد .
در این مقاله به موضوع درمان تنگی کانال نخاعی بدون جراحی می پردازیم تا پاسخگوی نیاز شما مخاطبین عزیز باشیم. همراه ما باشید.
تنگی کانال نخاعی چیست
ستون فقرات کمری شامل پنج قسمت مهره در کمر می باشد. عصب هایی که از طناب نخاعی خارج می شوند و از کانال ستون فقرات عبور می کنند، از طریق دهانه هایی که در طرفین مهره ها قرار دارند و روزنه نامیده می شوند خارج می گردند.
این عصب ها حواس را از طریق طناب نخاعی به مغز ارسال می کنند و سیگنال های محرک را از مغز به اندام تحتانی می فرستند تا پا، انگشت پا و مفاصل اندام تحتانی حرکت کنند. تنگی کانال نخاعی کمری بیماری است که در آن کانال نخاعی (تنگی مرکزی) یا یک یا چند سوراخ بین مهره ای (تنگی سوراخ بین مهره ای) تنگ می شود.
در صورتی که میزان تنگی کانال نخاعی قابل توجه باشد، باعث فشردگی طناب نخاعی و عصب های نخاعی می شود که علائم دردناکی از قبیل کمر درد، درد باسن و پا را به همراه دارند. همچنین این مساله باعث بی حسی می شود که با راه رفتن تشدید می شود و با استراحت بهبود پیدا می کند.
علائم تنگی کانال نخاعی
- کمر درد
- ضعف، بی حسی، درد و احساس کرختی در پا
، علائم تنگی کانال نخاعی زمانی که فرد بنشیند یا به سمت جلو خم شود، بهبود پیدا می کند. معمولاً احساس درد با راه رفتن مستمر شدت پیدا می کند و با استراحت کردن تسکین پیدا می کند. ایستادن و خم شدن به سمت عقب باعث تشدید علائم می شود.
این علائم با گذشت زمان شدت پیدا می کنند. علت این مساله نیز این است که آرتریت دژنراتیو یک بیماری پیشرونده است که به تدریج با گذشت زمان شدت بیشتری پیدا می کند. در صورتی که عوارض تنگی کانال نخاعی کمر درمان نشود، فشار روی عصب ها ممکن است منجر به افزایش ضعف و ناتوانی پا شود.
انواع تنگی کانال نخاعی چیست
به طور کلی تنگی کانال نخاعی را به انواع مختلفی تقسیم می شود، که از لحاظ محل، تنگی کانال نخاعی را به سه دسته تقسیم می کنند.
- مرکزی
- محیطی
- سوراخ بین مهره ای
بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی مرکزی معمولاً به صورت لنگ زدن متناوب مراجعه می کنند یعنی بیمار بعد از مدتی ایستادن یا راه رفتن دچار خستگی پاها می شود و عملاً نمی‌تواند به راه رفتن ادامه دهد و مجبور است چند دقیقه استراحت کند سپس به راه رفتن خود ادامه دهد .
توجه به این نکته مهم می باشد که بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی محیطی علائم درد ریشه عصبی و هم درجاتی از لنگ زدن متناوب را نشان می دهند. بیماران مبتلا به تنگی نوع سوم یعنی تنگی سوراخ عصبی که در آنها فقط سوراخ عصبی تنگ می شود به صورت درد شدید تیر کشنده در اندام تحتانی است که علائم آنها شبیه علائم پارگی دیسک کمر است و لنگ زدن متناوب معمولاً ندارند.
علل تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی ممکن است که به علت یک بیماری مادرزادی به وجود آمده باشد و برخی از افراد از بدو تولد دچار این مشکل می باشند. اما در بیشتر موارد تنگی کانال نخاعی ناشی از آرتروز ستون فقرات خواهد بود. ضخیم شدن رباط موجود در کمر و برآمدگی دیسک‌ها نیز می‌تواند در تنگ شدن کانال نخاعی نقش داشته باشند.
علت های دیگر تنگی کانال نخاعی عبارتند از :
- اسپوندیلوآرتریت التهابی
- جراحی ستون فقرات ( لامینکتومی)
- آسیب و ترومای ستون فقرات
- بیماری پاژه استخوان
عوامل خطر زا در ایجاد تنگی کانال نخاعی
خطر ابتلا به تنگی کانال نخاع در شرایط زیر افزایش می‌یابد این شرایط به شرح زیر می باشد:
- سن بالای ۵۰ سال
- سابقه آسیب‌دیدگی ستون فقرات
- ابتلا به آرتریت ستون فقرات که می‌تواند به مفصل‌ها آسیب بزند.
- برخی بیماری استخوانی که مهره‌ها را نرم می‌کنند یا باعث تشکیل رسوب کلسیمی می‌شود. از جمله این بیماری‌های می‌توان به بیماری پاژه یا اسپوندیلیت آنکیلوزان اشاره کرد.
- اسپوندیلولیز مادرزادی
- تنگ بودن غیرعادی کانال نخاعی: این ناهنجاری ممکن است ارثی باشد یا در اثر انحنای بیش از اندازه ستون فقرات یا اسکلیوز ایجاد شود.
- بعضی از اختلالات ارثی (ژنتیک) که بازوها، پاها و مهره‌های ستون فقرات در اثر ابتلا به آن به اندازه کافی رشد نمی‌کند. این اختلالات اصطلاحاً کوتولگی آکندروپلازی گفته می‌شود.
- انجام دادن جراحی کمر که باعث تشکیل بافت هم‌بند جای زخم می‌شود و اسکار ایجاد شده عصب‌های نخاعی را تحت فشار قرار می‌دهد. تنگی کانال نخاعی پیشرونده ممکن است حتی بعد از جراحی کمر موفقیت‌آمیز نیز بروز یابد.
تشخیص تنگی کانال نخاعی
برای تشخیص این عارضه پزشک متخصص مغز و اعصاب پس از صحبت در مورد علائم و سابقه پزشکی بیمار ، کمر آن را معاینه می کند. کمر و فشار وارد کردن روی نواحی مختلف به منظور تشخیص درد از جمله معاینات پزشک می باشد. همچنین ممکن است برای بررسی محدودیت ها یا درد پزشک از شما بخواهد که به سمت جلو، عقب و پهلو خم شوید. آزمایشات دیگری نیز برای تشخیص تنگی کانال نخاعی کمر مورد استفاده قرار می گیرند که عبارتند از :
نوار عصب و عضله :
نوار عصب و عضله دقیق ترین روش در ارزیابی دیسک ها، تنگی کانال و آسیب عصبی به دنبال آن می باشد که در این روش متخصص مغز و اعصاب، اعصاب محیطی و عضلات را بررسی میکند .
عکسبرداری با اشعه ایکس:
عکس های گرفته شده با اشعه ایکس تنها استخوان ها را نشان می دهد و به تشخیص تنگی ستون فقرات کمری کمک می کنند. عکس های اشعه ایکس تغییرات ناشی از افزایش سن مثل کاهش ارتفاع دیسک یا اسپرز استخوان را نمایش می دهد. عکس های اشعه ایکسی که در حین خم شدن شما به سمت جلو و عقب گرفته می شود بی ثباتی مفاصل شما را نشان می دهند. این عکس ها همچنین تحرک بیش از حد را نشان می دهند. به این وضعیت لغزش مهره گفته می شود.
ام آر ای:
در این آزمایش تصویر برداری تصاویر بهتری از بافت های نرم مثل عضلات، دیسک، عصب و طناب نخاعی بدست می آید. در بسیاری از موارد، ام آر آی اطلاعات متفاوتی را از ساختار داخلی بدن در مقایسه با آنچه که با اشعه ایکس، سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن مشاهده می‌شود، ارائه می‌دهد. ام آر آی همچنین مشکلاتی را که نمی‌توان با سایر روش‌های تصویربرداری مشاهده کرد، نشان می‌دهد.
آزمایشات دیگر:
در تصویر برداری سی تی اسکن تصاویر متقاطع از ستون فقرات شما گرفته می شود. پزشک شما همچنین تقاضای گرفتن میلوگرام را نیز می دهد. در این روش، رنگ به ستون فقرات تزریق می شود تا عصب ها واضح تر دیده شود. این کار به پزشک کمک می کند تا فشرده شدن عصب ها را در اثر بیماری تنگی کانال نخاعی کمر تشخیص دهد.
درمان تنگی کانال نخاعی
برای درمان تنگی کانال نخاعی در ابتدا بیمار باید بسیاری از فعالیت های خود را کم و محدود نماید این فعالیت‌ها بسته به شدت و محل تنگی کانال نخاع شامل پیاده‌روی (به خصوص راه رفتن روی سرازیری) و ایستادن طولانی مدت می‌شود.
مصرف دارو در کنار دیگر درمان‌های غیرجراحی غالباً برای تسکین درد و انجام دادن فعالیت‌های روزمره کافی است. این داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید و دستورالعمل مصرف دارو را حتماً مطالعه کنید. دارو هایی که برای کاهش علائم تنگی کانال نخاعی تجویز می شود عبارتند از :
- استامینوفن: استامینوفن درد را آرام میکند، اما التهاب را کاهش نمی‌دهد.
- داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) مانند ناپروکسین و ایبوپروفن. این داروها درد و التهاب را کاهش می‌دهد.
- مسکن‌های مخدر: این داروها درد شدیدی را که داروهای دیگر اثری بر آن ندارد، تسکین می‌دهد. چون مصرف این مسکن ها عوارض جانبی متعددی را به دنبال دارد، این داروها معمولاً فقط برای یک دوره کوتاه تجویز می‌شوند.
- تزریق استروئید در فضای اپیدورال (ESIs): هدف از تزریق استروئید، کاهش التهاب در ریشه عصب و در نتیجه تسکین پا درد است.
همچنین ورزش ایروبیک و تمرین‌های کششی و تقویتی عضلات شکم و پایین کمر علائم تنگی کانال نخاعی را تسکین می‌دهد و عضلات را قوی‌تر میکند. اگر این نرمش‌ها را ۴ یا ۵ بار در هفته انجام دهید، اثرگذاری آنها بیشتر خواهد شد.
در صورتی که درمان‌های غیرجراحی کمکی به رفع این علائم آزار دهنده نکند، پزشک متخصص مغزو اعصاب جراحی را توصیه میکند. جراحی‌های مختلفی بر روی ستون فقرات انجام می‌شود، جراح مغز و اعصاب روش مناسب را با توجه به علت بروز مشکل توصیه میکند. عوارض و خطرات این جراحی‌ها نیز مانند هر عمل دیگری به سن بیمار، وضعیت سلامت عمومی وی و مشکلات دیگر بستگی دارد.
