اختلالات خواب به هرگونه مشکلی در ارتباط با خوابیدن،کم خوابی، دیر به خواب رفتن، خواب بی کیفیت و … گفته می شود که می تواند بر کیفیت زندگی تاثیر مستقیمی بگذارد. این اختلال در اثر عواملی همچون استرس و اضطراب ، فعالیت بیش از حد در طی روز ، افکار پریشان و … رخ دهد. اگر شما نیز از کیفیت خواب خود در شبانه روز راضی نیستید در این مقاله همراه ما باشید تا شمارا با اختلالات خواب و درمان آن آشنا سازیم.
اختلال خواب چیست ؟
همان طور که پیش تر گفته شد افراد مبتلا به اختلال خواب ممکن است به سختی به خواب بروند و خواب با کیفیتی نداشته باشند که این وضعیت می تواند منجر به احساس خستگی و خواب آلودگی و بی حوصلگی در طول روز شود.کمبود خواب میتواند سبب کمبود انرژی در طول روز ، کاهش تمرکز و بروز مشکلات خلقی در فرد شود.
علائم اختلالات خواب
این عارضه بسته به عامل زمینه ای و شدت آن می تواند متفاوت باشد که شایع ترین علائم آن ها عبارتند از:
- سختی در به خواب رفتن
- خواب بیش از حد سبک
- احساس خستگی و خواب آلودگی شدید در طول روز
- بد خلقی در طول روز
- اختلال تمرکز در طول روز
- افسردگی
دلایل اختلال خواب
استرس و اضطراب
از مهم ترین دلایل ایجاد اختلال خواب ،افسردگی و استرس است که اگر این افسردگی و استرس کنترل و یا درمان نشود، میتواند عامل مهمی برای کابوس های شبانه، حرف زدن و راه رفتن در خواب، شب ادراری کودکان و … باشد. در ادامه به دلایل مهم و اصلی اختلال در خواب اشاره خواهیم کرد:
آلرژی و مشکلات تنفسی
آلرژی و مشکلات تنفسی یکی از دلایل اختلال خواب، می باشد. آلرژی ها، سرماخوردگی و عفونت های دستگاه تنفسی میتوانند نفس کشیدن را در هنگام شب دشوار کنند. بنابراین، ناتوانی در تنفس به هر شکلی که باشد میتواند باعث مشکلات خواب و از دست رفتن کیفیت آن شود.
تکرر ادرار شبانه
از دلایل اختلال خواب به خصوص در کودکان، تکرر ادرار می باشد.این مشکل می تواند به به دلایل مختلفی مثل مصرف بیش از حد مایعات، عدم تعادل هورمونی، ترس و استرس و حتی فوبیا از تاریکی و … اتفاق بیفتد.
درد و التهاب مفاصل
اگر فرد در نقطه ای از بدنش درد و التهاب داشته باشد، مثلا دندان درد ویا آرتروز داشته باشد باعث می شود که نتواند راحت بخوابد. از شایع ترین درد های مزمن شبانه، آرتروز، سندروم خستگی مزمن، فیبرومیالژیا (سندروم درد اسکلتی – عضلانی مزمن)، التهاب روده، سر درد و کمر درد است که میتواند باعث اختلال در خواب شبانه شود.
انواع اختلال خواب
انواع اختلالات خواب عبارتند از :
پاراسومنیاها یا خواب پریشی
پاراسومنیاها، گروهی از اختلالات خواب هستند که باعث حرکات و رفتارهای غیرطبیعی در هنگام خواب میشوند مانند راه رفتن در خواب، حرف زدن در خواب،کابوسهای شبانه، شبادراری، دندان قروچه یا فشردن فکها روی هم می باشد.
آپنهی خواب
آپنهی خواب بروز وقفههای تنفسی در طول خواب است در این وضعیت بدن اکسیژن کمتری دریافت کند و میتواند شما را در طول شب از خواب بیدار کند.
حمله خواب
حمله خواب یا نارکولپسی که با حملههای مکرر خواب بروز می کند. یعنی فرد به طور ناگهانی احساس خستگی شدید میکند و به خواب میرود. این عارضه میتواند باعث بروز فلج نیز شود که موجب میشود فرد بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب قادر به حرکت کردن و فعالیت فیزیکی نباشد. این حمله معمولاً اما با بیماریهای عصبی خاصی (ام اس) نیز ارتباط دارد.
بی خوابی
بیخوابی که به مشکل در به خواب رفتن یا پریدن از خواب اشاره دارد، یکی از شایعترین اختلالات خواب است.بیخوابی به ناتوانی در به خواب رفتن یا خواب ماندن گفته میشود. این عارضه میتواند بعد از سفرهای هوایی و یا در اثر استرس، اضطراب، اختلالات هورمونی و بیماریهای گوارشی به وجود بیاید.
سندروم پای بیقرار
سندروم پای بی قرار یکی دیگر از انواع اختلالات خواب، است.این عارضه یعنی تکان دادن شدید پاها که گاهیاوقات با حس مورمور شدن و سوزش در پاها همراه است. درحالیکه این علائم میتوانند در طول روز اتفاق بیفتند، اما در شب بسیار بیشتر است.سندروم پای بی قرار با مشکلات خاصی مانند پارکینسون در ارتباط است.
تشخیص اختلال خواب
برای تشخیص اختلال خواب بهتر است به پزشک و متخصص مغزو اعصاب مراجعه کنید و پزشک برای تشخیص این عارضه آزمایش های مختلفی را تجویز کند. از جمله:
پلیسومنوگرافی (تست خواب): .این تست مربوط به خواب است که سطوح اکسیژن، حرکات بدن و امواج مغزی را ارزیابی میکند تا مشخص کند که آنها چگونه باعث اختلال در خواب میشوند.
الکتروانسفالوگرام یا نوار مغزی : این آزمایش فعالیت الکتریکی را در مغز بررسی میکند و هرگونه مشکلات احتمالی مربوط به این فعالیت را شناسایی میکند.
آزمایش خون ژنتیک: نوع دیگر آزمایش اختلال خواب ، آزمایش خون ژنتیک می باشد.یک آزمایش خون که معمولا برای تشخیص نارکولپسی و سایر مشکلات سلامتی زمینهای بهکار میرود که ممکن است موجب بروز مشکلات خواب شوند.
این آزمایشها میتوانند در تعیین دورهی درمان مناسب برای اختلالات خواب، بسیار ضروری باشند.
درمان اختلال خواب
در ابتدا باید بگوییم که برای درمان این اختلال باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. پس از مراجعه شما پزشک متخصص اقدام به معاینه فیزیکی و بررسی شرایط سلامت جسمی و روحی می پردازد. همچنین متخصص مغز و اعصاب از تست ها و آزمایش های مختلفی همچون تست خواب ( پلی سومنوگرافی ) ، الکتروانسفالوگرام و آزمایش خون ژنتیک بهره می برد.بر اساس دلیل بروز این اختلالات پزشک درمان مناسب که شامل ترکیبی از درمان های پزشکی و تغییرات سبک زندگی است را به بیمار ارائه می دهد.
داروهای خواب آور ، مکمل های ملاتونین ( هورمون خواب ) ، درمان دارویی بیماری های زمینه ای در درمان مشکلات جسمی که سبب بروز این اختلالات شده اند کاربرد دارند.
تغییر در سبک زندگی ، درمان های روان پزشکی ، افزایش تحرک و فعالیت بدنی تغذیه مناسب نیز در بهبود اختلال خواب موثرند.
تنطیم زمان خواب در یک زمان مشخص نیز در بهبود کیفیت خواب و کاهش بروز اختلالات خواب بسیار موثر است.